LCA- EPD 24/10/2025

Các Chỉ Thị Tác Động Môi Trường Trong Báo Cáo LCA

Đánh giá Vòng đời Sản phẩm (LCA) là phương pháp tiêu chuẩn để đo lường tác động môi trường của một sản phẩm. Tuy nhiên, để biến lượng dữ liệu phát thải khổng lồ thành thông tin hữu ích và có thể hành động, chúng ta cần đến Các Chỉ thị Tác động (Impact Indicator). Các chỉ thị tác động giống như những chỉ số KPI môi trường, giúp nhóm các loại phát thải khác nhau (từ sản xuất năng lượng, nguyên liệu thô, chất thải, v.v.) thành một chỉ số đơn lẻ, dễ hiểu.

1. Chỉ Thị Tác Động Trong LCA Là Gì?

Các tác động tới môi trường từ quá trình kiểm kê xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau với nhiều yếu tố tác động khác nhau. Do đó, để có thể định lượng được tổng thể tác động cần có một đặc tính đại diện để tính toán giá trị, được gọi là các chỉ thị tác động. Một tác động có thể có nhiều chỉ thị tác động khác nhau. Lựa chọn chỉ thị mang tính đại diện, được chấp nhận rộng rãi. Các chỉ thị tác động đặc trưng thường được nhóm thành ba loại chính:

1.1. Ảnh hưởng đến sức khỏe con người

Danh Mục	Chỉ Thị Tác động	Mô Tả
Độc tính với Con người (Human Toxicity)	Tiềm năng Độc tính Con người (HTP)	Chỉ số về tác động độc hại đối với con người do các chất thải/ô nhiễm phát thải ra môi trường.
Bức xạ Ion hóa (Ionizing Radiation)	Tiềm năng Bức xạ Ion hóa (IRP)	Chỉ số về phát thải các nguyên tố phóng xạ có khả năng gây ung thư.
Suy giảm Tầng Ozone (Ozone Depletion)	Tiềm năng Suy giảm Tầng Ozone (ODP)	Sự phá hủy tầng ozone bảo vệ do các khí phát thải (ví dụ: CFCs) gây ra.
Hình thành Ozone Quang hóa	Tiềm năng Hình thành Ozone Quang hóa (POFP)	Sự hình thành ozone và các chất ô nhiễm thứ cấp ở mặt đất do hợp chất hữu cơ bay hơi (VOCs) và NOx dưới tác động của tia UV (gây khói mù).
Hình thành Hạt vật chất (Particulate Matter)	Tiềm năng Hình thành Hạt vật chất (PMFP)	Phát thải các hạt vật chất mịn ở mặt đất, có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người.

1.2. Ảnh hưởng đến Hệ sinh thái

Danh Mục	Chỉ Thị Tác động	Mô Tả
Axit hóa (Acidification)	Tiềm năng Axit hóa (AP)	Tác hại của sự lắng đọng khí axit (SOx, NOx) trong khí quyển (ví dụ: mưa axit).
Độc tính Sinh thái (Eco-toxicity)	Tiềm năng Độc tính Sinh thái (ETP)	Tác động độc hại đối với hệ sinh thái (đất, nước ngọt, nước biển) do chất thải/ô nhiễm.
Phú dưỡng (Eutrophication)	Tiềm năng Phú dưỡng (EP)	Ảnh hưởng của sự cung cấp dư thừa chất dinh dưỡng (Nitơ, Phốt pho) dẫn đến tăng trưởng tảo/thực vật quá mức và làm giảm oxy.
Nóng lên Toàn cầu (Global Warming)	Tiềm năng Nóng lên Toàn cầu (GWP)	Chỉ số về khả năng bẫy nhiệt của khí nhà kính trong khí quyển theo thời gian (thường là GWP100), được biểu thị bằng kgCO_{2 tương}_đương
Thay đổi Sử dụng Đất (Land Use Change – LUC)	Chỉ số Sử dụng Đất	Đánh giá tất cả sự suy thoái đất, có tính đến thời gian sử dụng và khả năng phục hồi đất.

1.2. Ảnh hưởng đến Tài nguyên thiên nhiên

Danh Mục	Chỉ Thị Tác động	Mô Tả
Suy giảm Tài nguyên Phi sinh học (Abiotic Depletion)	Tiềm năng Suy giảm Phi sinh học (ADP)	Mô tả sự khai thác tích lũy các tài nguyên không tái tạo, không sinh học như nhiên liệu hóa thạch, khoáng sản và kim loại.
Cạn kiệt Nước (Water Depletion)	Chỉ số Sử dụng Nước	Định lượng tỷ lệ nước được rút khỏi môi trường so với khả năng sẵn có, loại trừ nước được trả lại môi trường không ô nhiễm.

Trong giai đoạn Đánh giá Tác động Vòng đời Sản phẩm (LCIA) của quy trình LCA, tất cả các chất phát thải có đơn vị đo lường khác nhau sẽ được quy đổi về một đơn vị chung (Equivalents – tương đương) để đại diện cho một danh mục tác động.

Ví dụ: Danh mục Biến đổi Khí hậu được thể hiện bằng kg CO2 tương đương (kg CO2eq). Các khí nhà kính khác như Methane (CH₄) hoặc Nitơ Oxit (N₂O) đều được quy đổi về đơn vị kg CO2eq để có được một chỉ số tổng thể duy nhất về tác động gây ấm lên toàn cầu.

2. 15 Danh Mục Tác Động Môi Trường Cốt Lõi (Theo Tiêu Chuẩn EN 15804)

Theo tiêu chuẩn EN 15804 (tiêu chuẩn phổ biến cho ngành xây dựng), có 15 danh mục tác động chính mà các doanh nghiệp cần báo cáo trong hồ sơ EPD (Tuyên bố Sản phẩm Môi trường) của mình.

Danh Mục Tác Động (Impact Category)	Đơn Vị Đo Lường	Mô Tả Tác Động
1. Biến đổi Khí hậu (Climate Change)	kg CO2-eq	Chỉ số gây ấm lên toàn cầu tiềm năng, chia thành 3 nguồn: (1) nhiên liệu hóa thạch, (2) tài nguyên sinh học và (3) thay đổi mục đích sử dụng đất.
2. Suy giảm Tầng Ozone (Ozone Depletion)	kg CFC11-eq	Chỉ số phát thải gây phá hủy tầng ozone bình lưu (ví dụ: CFCs).
3. Axit hóa (Acidification)	kg mol H+	Chỉ số tiềm năng gây axit hóa đất và nước do phát thải các khí như oxit nitơ và oxit lưu huỳnh (ví dụ: mưa axit).
4. Phú dưỡng (Eutrophication)	Phân loại theo nước ngọt, nước biển, đất liền)	Chỉ số về sự làm giàu hệ sinh thái bằng các chất dinh dưỡng, chủ yếu do phát thải hợp chất chứa nitơ hoặc phốt pho.
5. Hình thành Ozone Quang hóa (Photochemical Ozone Formation)	kg NMVOC-eq	Chỉ số về phát thải khí gây hình thành ozone quang hóa ở tầng khí quyển thấp (ô nhiễm khói mù – smog) do xúc tác của ánh sáng mặt trời.
6. Suy giảm Tài nguyên Phi sinh học	(Phân loại theo khoáng sản/kim loại và nhiên liệu hóa thạch)	Chỉ số về sự cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên không tái tạo được (ví dụ: than, dầu mỏ, kim loại).
7. Độc tính với Con người (Human Toxicity)	CTUh	Tác động lên sức khỏe con người của các chất độc hại phát thải ra môi trường (chia thành liên quan đến ung thư và không ung thư).
8. Độc tính Sinh thái (Eco-toxicity – Freshwater)	CTUe	Tác động lên các sinh vật nước ngọt của các chất độc hại phát thải ra môi trường.
9. Sử dụng Nước (Water Use)	m³	Chỉ số lượng nước sử dụng, dựa trên các yếu tố khan hiếm nước theo khu vực.
10. Sử dụng Đất (Land Use)	(Không đơn vị)	Đo lường sự thay đổi chất lượng đất (sản xuất sinh học, khả năng chống xói mòn).
11. Bức xạ Ion hóa (Ionising Radiation)	kBqU-235	Tác động đến sức khỏe con người và hệ sinh thái liên quan đến phát thải hạt nhân.
12. Phát thải Hạt vật chất (Particulate Matter Emissions)	(Tỷ lệ mắc bệnh)	Chỉ số tiềm năng mắc bệnh do phát thải vật chất hạt (bụi mịn).

3. Các Thông Số Bổ Sung Cần Báo Cáo

Bên cạnh 15 danh mục tác động chính, báo cáo LCA và EPD còn yêu cầu các thông số chi tiết khác liên quan đến tài nguyên sử dụng, chất thải và dòng ra của vật chất/năng lượng:

3.1. Thông số Tài nguyên Được Sử Dụng

• Năng lượng tái tạo: Năng lượng được sử dụng từ nguồn tái tạo (bao gồm năng lượng từ nguyên liệu thô và năng lượng vận hành).

• Năng lượng không tái tạo: Năng lượng được sử dụng từ nguồn không tái tạo (hóa thạch).

• Sử dụng vật liệu thứ cấp: Khối lượng vật liệu được thu hồi từ chất thải để thay thế vật liệu sơ cấp.

• Sử dụng nước ngọt: Tổng lượng nước ngọt sử dụng.

3.2. Thông Tin Khác Về Chất Thải

• Chất thải nguy hại: Chất thải có mức độ độc hại nhất định, cần xử lý đặc biệt.

• Chất thải không nguy hại: Chất thải không độc hại, tương tự rác thải sinh hoạt.

• Chất thải phóng xạ: Chủ yếu phát sinh từ các lò phản ứng năng lượng hạt nhân.

3.3. Thông tin về Dòng sản phẩm (Output Flows)

• Thành phần để tái sử dụng: Vật liệu/thành phần rời khỏi hệ thống mô hình hóa và được định hướng để tái sử dụng.

• Vật liệu để tái chế: Vật liệu được định hướng để tái chế.

• Vật liệu để thu hồi năng lượng: Vật liệu được sử dụng trong các nhà máy điện bằng cách dùng nhiên liệu thứ cấp.

Kết Luận: Biến EPD Thành Công Cụ Chiến Lược

Việc đánh giá chi tiết các danh mục tác động LCA không chỉ là yêu cầu để đạt được EPD, mà còn giúp doanh nghiệp:

1. Xác định Điểm Nóng Môi Trường (Hotspots): Nhận diện chính xác khâu nào trong vòng đời sản phẩm gây tác động lớn nhất (ví dụ: Biến đổi Khí hậu cao do khâu sản xuất nguyên liệu).

2. Định hướng Thiết kế Bền vững: Ra quyết định thay thế vật liệu, tối ưu quy trình sản xuất hoặc logistics để giảm thiểu các tác động cụ thể.

3. Cung cấp Dữ liệu Minh bạch: Củng cố tuyên bố ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về minh bạch carbon từ các đối tác, nhà đầu tư và cơ quan quản lý.

Thực hiện LCA và báo cáo các Danh mục Tác động một cách toàn diện là bước đi nền tảng để biến tính bền vững thành lợi thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
Để được tư vấn chi tiết về dịch vụ Đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA) và Tuyên bố sản phẩm môi trường (EPD), Doanh nghiệp vui lòng liên hệ Hotline 033.226.8626