5 Bước Lập Kế Hoạch Giảm Phát Thải Khí Nhà Kính Hiệu Quả Cho Doanh Nghiệp

Trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu toàn cầu, giảm phát thải khí nhà kính (GHG emissions reduction) không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là yếu tố cạnh tranh chiến lược. Theo yêu cầu của chính phủ, 2.166 cơ sở nằm trong Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phải thực hiện lập báo cáo kiểm kê phát thải khí nhà kính và  phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính cập nhật năm 2024.

Vì sao doanh nghiệp cần thực hiện lập kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính?

• Khách hàng và nhà đầu tư ngày càng ưu tiên các doanh nghiệp “xanh”.
• Yêu cầu từ Chính phủ về việc lập kế hoạch giảm nhẹ phát thải giai đoạn 2026 – 2030.
• Chính phủ Việt Nam đã cam kết đạt Net Zero vào năm 2050. Các doanh nghiệp sớm hành động sẽ thuận lợi hơn trong việc đáp ứng luật và chính sách mới.
• Thị trường tín chỉ carbon, áp hạn ngạch phát thải sắp triển khai
• Doanh nghiệp chủ động nắm bắt mục tiêu để xây dựng lộ trình giảm phát thải, lập kế hoạch cắt giảm phát thải hiệu quả giúp doanh nghiệp:

✅ Cải thiện hiệu quả năng lượng

✅ Tối ưu chi phí vận hành

✅ Đáp ứng chuẩn mực ESG & SBTi

✅ Nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường quốc tế

5 Bước Xây Dựng Kế Hoạch Giảm Phát Thải Khí Nhà Kính

Bước 1: Đo lường & xác định nguồn phát thải chính

Theo GHG Protocol, phát thải được chia thành:

• Scope 1: Phát thải trực tiếp (nhiên liệu đốt, khí thải từ nhà máy, từ quá trình vật lý, hóa học…)
• Scope 2: Gián tiếp từ tiêu thụ điện, nhiệt, hơi
• Scope 3: Phát thải trong toàn chuỗi giá trị (nguyên liệu, logistics, vòng đời sản phẩm)

Doanh nghiệp cần tiến hành kiểm kê khí nhà kính (carbon inventory) để biết đâu là “điểm nóng” phát thải. Các phương pháp LCA (Life Cycle Assessment) hay PCF (Product Carbon Footprint) sẽ giúp định lượng chính xác tác động môi trường ở từng công đoạn sản xuất.

Bước 2: Xác định cơ hội giảm phát thải & đánh giá chi phí – lợi ích

Sau khi có dữ liệu, hãy liệt kê các cơ hội cắt giảm, từ ngắn hạn đến dài hạn:

• Ngắn hạn: Tối ưu hệ thống chiếu sáng, thay đổi hành vi tiêu thụ năng lượng,…
• Trung hạn: Đầu tư máy móc tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguyên liệu tái chế…
• Dài hạn: Chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, nghiên cứu thay đổi công thức sản xuất, tái cấu trúc hệ thống sản xuất.

Mỗi giải pháp cần đánh giá theo 4 yếu tố:

• Chi phí đầu tư
• Khả năng giảm tấn CO₂e
• Thời gian hoàn vốn (payback period)
• Khả năng vận hành của doanh nghiệp

Các doanh nghiệp có thể vận dụng công thức “Climate ROI” cho phép doanh nghiệp biết được giải pháp nào mang lại giá trị kinh tế lẫn môi trường cao nhất.

Bước 3: Ưu tiên hành động theo ma trận chiến lược

Không thể làm tất cả cùng lúc, vì vậy cần ma trận ưu tiên dựa trên:

• Độ phức tạp triển khai
• Tác động đến hoạt động sản xuất
• Mức giảm phát thải tiềm năng
• Lợi ích bổ sung (chi phí, uy tín, an toàn, sức khỏe nhân viên)

Ví dụ: Thay đổi sang bao bì tái chế có thể mang lại giá trị marketing cao, trong khi chuyển sang 100% năng lượng tái tạo có thể cắt giảm mạnh Scope 2.

Bước 4: Lập kế hoạch triển khai & cơ chế giám sát

Một chiến lược hiệu quả cần:

• Timeline rõ ràng: từng năm đạt bao nhiêu % giảm phát thải.
• Ngân sách cụ thể: phân bổ cho đầu tư ngắn – trung – dài hạn.
• Trách nhiệm rõ ràng: ai chịu trách nhiệm cho từng hạng mục.
• Ban giám sát (steering committee): họp định kỳ để rà soát tiến độ, điều chỉnh mục tiêu.

Gợi ý: Áp dụng chuẩn ISO 14064 để minh bạch hóa việc đo lường và báo cáo phát thải.

Bước 5: Đặt mục tiêu SMART và kết nối với Net Zero

Để kế hoạch bền vững, mục tiêu cần SMART:

• Cụ thể (Specific)
• Đo lường được (Measurable)
• Khả thi (Achievable)
• Liên quan (Relevant)
• Có thời hạn rõ ràng (Time-bound)

Ví dụ: “Giảm 30% phát thải Scope 1 & 2 vào năm 2030 so với mức nền năm 2020.”

Ngoài ra, doanh nghiệp có thể tham khảo Science-Based Targets initiative (SBTi) để đặt mục tiêu phù hợp với lộ trình Net Zero 2050 toàn cầu.

Kết luận: Hành động sớm để dẫn đầu

Giảm phát thải khí nhà kính không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ luật, mà còn mở ra lợi thế cạnh tranh dài hạn.

• Khách hàng quốc tế ưu tiên đối tác có EPD (Environmental Product Declaration), Carbon Footprint Report để minh bạch những yếu tố tác động môi trường.
• Nhà đầu tư quan tâm đến doanh nghiệp đạt chuẩn ESG reporting.
• Nhân sự trẻ (Gen Z, Millennials) sẵn sàng gắn bó lâu dài với doanh nghiệp có chiến lược bền vững.

Đọc thêm:

LCA và EPD – Hộ chiếu xanh cho doanh nghiệp phát triển bền vững

Để được tư vấn xây dựng kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính cho doanh nghiệp, các dịch vụ Life cycle assessment (đánh giá vòng đời sản phẩm – LCA), Product Carbon Footprint (Tính toán dấu chân carbon – PCF), Enviromental Product declaration (Tuyên bố sản phẩm môi trường – EPD), doanh nghiệp vui lòng liên hệ Công ty Cổ phần Công nghệ và Tư vấn CIC – hotline 033.226.8626 và 0866.059.659.