Tin quốc tế 18/03/2025

Kiểm kê khí nhà kính là gì? Quy trình và cập nhật mới nhất năm 2025

Kiểm kê khí nhà kính (GHG Inventory) là quy trình then chốt để đo lường lượng phát thải và hấp thụ khí nhà kính của doanh nghiệp/tổ chức. Hiểu rõ lượng phát thải giúp xây dựng chiến lược giảm thiểu, hướng tới phát triển bền vững và tuân thủ các quy định môi trường.

Kiểm kê khí nhà kính là gì

Theo định nghĩa được nêu tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP về “Quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn” được Chính phủ ban hành ngày 07 tháng 01 năm 2022, kiểm kê khí nhà kính (KNK) là hoạt động thu thập thông tin, số liệu về các nguồn phát thải khí nhà kính, tính toán lượng phát thải khí nhà kính, hấp thụ khí nhà kính trong một phạm vi xác định và trong một năm cụ thể theo phương pháp và quy trình do cơ quan có thẩm quyền ban hành.

Kiểm kê khí nhà kính là quá trình đo lường, đánh giá và báo cáo các loại khí nhà kính phát thải từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh hoặc sinh hoạt nhằm xác định rõ mức độ phát thải và đề xuất các giải pháp giảm thiểu phù hợp.

Theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, quy định về việc Báo cáo kiểm kê phát thải và giảm thiểu khí nhà kính đã được ban hành. Các quy định này được cụ thể hóa trong Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07/01/2022 và Quyết định số 01/2022/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Chính phủ.Việc thực hiện các hoạt động kiểm kê khí nhà kính là bắt buộc từ năm 2024. Công ty cổ phần Công nghệ và Tư vấn CIC cung cấp dịch vụ lập báo cáo kiểm kê khí nhà kính.

Tại sao doanh nghiệp phải kiểm kê khí nhà kính?

Kiểm kê khí nhà kính là cơ sở quan trọng để các tổ chức, doanh nghiệp hiểu rõ lượng phát thải của mình, từ đó đưa ra chiến lược giảm thiểu khí thải, hướng tới phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu về pháp lý cũng như cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu.

Việc kiểm kê KNK mang lại nhiều lợi ích thiết thực và chiến lược phát triển bền vững cho doanh nghiệp:

Tuân thủ quy định pháp luật: Đáp ứng yêu cầu của Nghị định 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ Việt Nam về việc giảm nhẹ phát thải KNK, tránh các rủi ro pháp lý.
Nâng cao uy tín và thương hiệu: Xây dựng hình ảnh một doanh nghiệp có trách nhiệm với môi trường, minh bạch trong hoạt động, từ đó tăng lợi thế cạnh tranh và thu hút nhà đầu tư.
Tối ưu hóa chi phí: Việc xác định các nguồn phát thải lớn thường đi đôi với việc nhận diện các điểm tiêu thụ năng lượng và nguyên vật liệu kém hiệu quả. Từ đó, doanh nghiệp có thể triển khai các giải pháp tiết kiệm, giảm chi phí sản xuất.
Đáp ứng yêu cầu của chuỗi cung ứng: Nhiều tập đoàn đa quốc gia và thị trường xuất khẩu (đặc biệt là Châu Âu với cơ chế CBAM) yêu cầu các đối tác trong chuỗi cung ứng phải cung cấp báo cáo phát thải KNK.
Mở ra cơ hội thị trường Carbon: Kết quả kiểm kê là cơ sở để doanh nghiệp tham gia vào thị trường tín chỉ carbon, tạo ra một nguồn doanh thu mới từ các hoạt động giảm phát thải.

Các quy định của Nhà nước về Kiểm kê khí nhà kính:

Dưới đây là nội dung chi tiết về các quy định của Nhà nước Việt Nam liên quan đến hoạt động báo cáo và kiểm kê khí nhà kính, dựa trên danh mục văn bản bạn đã cung cấp:

Hoạt động báo cáo và kiểm kê phát thải khí nhà kính (KNK) tại Việt Nam được quy định chặt chẽ qua một hệ thống các văn bản pháp luật, từ luật, nghị định, quyết định của Thủ tướng cho đến các thông tư hướng dẫn của bộ ngành. Hệ thống này tạo ra một khung pháp lý toàn diện, yêu cầu các cơ sở phát thải lớn phải thực hiện nghĩa vụ của mình, góp phần vào mục tiêu giảm phát thải chung của quốc gia.

Các quy định chính bao gồm:

Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14: Là văn bản có hiệu lực pháp lý cao nhất, đặt nền móng cho các hoạt động giảm nhẹ phát thải KNK. Điều 91 của Luật quy định về việc giảm nhẹ phát thải KNK, trong đó có nội dung bắt buộc về kiểm kê KNK và trách nhiệm của các cơ sở phát thải lớn.
Nghị định số 06/2022/NĐ-CP: Được ban hành ngày 07/01/2022, Nghị định này quy định chi tiết về giảm nhẹ phát thải KNK và bảo vệ tầng ô-dôn. Đây là văn bản cốt lõi, hướng dẫn cụ thể việc thực hiện kiểm kê KNK, quy định về hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV), và lộ trình thực hiện cho các doanh nghiệp.
Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg: Ban hành ngày 13/08/2024, quyết định này cập nhật và thay thế cho Quyết định số 01/2022/QĐ-TTg trước đó. Quyết định này ban hành danh mục cập nhật các lĩnh vực, ngành và danh sách các cơ sở phát thải KNK phải thực hiện kiểm kê. Việc cập nhật này nhằm mở rộng đối tượng và phù hợp hơn với tình hình phát triển kinh tế – xã hội.
Quyết định số 896/QĐ-TTg: Phê duyệt “Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050” vào ngày 26/07/2022. Văn bản này đặt ra các mục tiêu tổng thể và định hướng chiến lược dài hạn của Việt Nam trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó kiểm kê và giảm phát thải KNK là một nhiệm vụ trọng tâm.
Thông tư số 01/2022/TT-BTNMT: Hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Bảo vệ môi trường về ứng phó với biến đổi khí hậu. Thông tư này cung cấp các biểu mẫu, quy trình kỹ thuật và hướng dẫn cụ thể để các cơ sở thực hiện báo cáo kiểm kê KNK.
Thông tư số 17/2022/TT-BTNMT: Ban hành ngày 15/11/2022, Thông tư này quy định riêng về các kỹ thuật đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải và kiểm kê KNK cho lĩnh vực quản lý chất thải.
Quyết định số 2626/QĐ-BTNMT: Ban hành ngày 10/10/2022, Quyết định này có vai trò quan trọng trong việc cung cấp công cụ tính toán, công bố “Danh mục hệ số phát thải phục vụ kiểm kê khí nhà kính” cho các lĩnh vực như năng lượng, công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp và chất thải. Đây là cơ sở kỹ thuật để các doanh nghiệp xác định lượng phát thải của mình.

Những văn bản này cùng nhau tạo thành một hành lang pháp lý đồng bộ, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc minh bạch hóa và quản lý hiệu quả phát thải khí nhà kính, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thực hiện các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu.

Quy trình kiểm kê khí nhà kính tiêu chuẩn

Bước 1: Xác định ranh giới và nguồn phát thải

Xác định rõ phạm vi kiểm kê (trực tiếp, gián tiếp).
Nhận diện đầy đủ các nguồn phát thải (năng lượng, công nghiệp, nông nghiệp, chất thải…).

Bước 2: Thu thập dữ liệu phát thải

Dữ liệu phải được thu thập đầy đủ, chính xác theo các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14064-1:2018.
Sử dụng các hệ số phát thải cập nhật mới nhất từ IPCC hoặc cơ quan quản lý địa phương.

Bước 3: Tính toán phát thải khí nhà kính

Áp dụng công thức tính toán phát thải dựa trên hệ số phát thải và lượng tiêu thụ nguyên liệu, năng lượng.
Sử dụng phần mềm chuyên dụng để đảm bảo độ chính xác cao.

Bước 4: Báo cáo và thẩm tra độc lập

Kết quả kiểm kê cần được báo cáo rõ ràng, minh bạch.
Thẩm tra bởi bên thứ ba độc lập, uy tín nhằm đảm bảo tính khách quan, đúng chuẩn.

>>> Đọc thêm: FQA: Các câu hỏi về kiểm kê khí nhà kính thường gặp?

Quy Trình Tư Vấn Kiểm Kê Khí Nhà Kính Tại CIC

Tiếp nhận thông tin & đánh giá sơ bộ
Xác định phạm vi và nguồn phát thải (Scope 1, 2, 3)
Hướng dẫn thu thập dữ liệu hoạt động
Tính toán và lập báo cáo phát thải chi tiết
Tư vấn giải pháp giảm phát thải hiệu quả & đào tạo nội bộ nếu cần

Những cập nhật mới năm 2025

ISO 14064 phiên bản 2025 bổ sung các yêu cầu về tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc dữ liệu.
Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) chính thức áp dụng tại nhiều thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.
Sự gia tăng áp dụng Blockchain vào kiểm kê khí nhà kính để tăng độ minh bạch và giảm chi phí giám sát.

Kiểm kê khí nhà kính ngày càng trở thành yêu cầu bắt buộc không chỉ ở góc độ môi trường mà còn là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. Chủ động cập nhật và áp dụng các quy trình, công nghệ mới nhất sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam sớm đáp ứng yêu cầu quốc tế và tham gia hiệu quả vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Cơ sở pháp lý để thực hiện kiểm kê khí nhà kính

Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô–dôn;
Quyết định 01/2022/QĐ-TTg về danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành;
Quyết định 896/QĐ-TTg ngày 26/7/2022 phê duyệt Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ ban hành;
Thông tư 01/2022/TT-BTNMT Quy định chi tiết thi hành luật bảo vệ môi trường về ứng phó với biến đổi khí hậu;
Thông tư 17/2022/TT-BTNMT Quy định kỹ thuật đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và kiểm kê khí nhà kính lĩnh vực quản lý chất thải;
Quyết định 2626/QĐ-BTNMT ngày 10 tháng 10 năm 2022 Công bố Danh mục Hệ số Phát thải Phục vụ Kiểm kê Khí nhà kính;
Công văn 1295/BTNMT-BĐKH 2023 triển khai các quy định pháp luật về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính;
Công văn 1239/BCT-TKNL 2023 – V/v báo cáo số liệu hoạt động phục vụ kiểm kê khí nhà kính ngành Công Thương cho các năm 2020 và 2022
Thông tư 38/2023/TT-BCT về về kỹ thuật đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính (KNK), kiểm kê KNK ngành Công Thương

Các cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính

Tại điều 6 của NĐ 06/2022/NĐ- CP nêu rõ: Các cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính là cơ sở có mức phát thải khí nhà kính hằng năm từ 3.000 tấn CO2 tương đương trở ên hoặc thuộc một trong các trường hợp sau:

Nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất công nghiệp có tổng lượng tiêu thụ năng lượng hằng năm từ 1.000 tấn dầu tương đương (TOE) trở lên;
Công ty kinh doanh vận tải hàng hóa có tổng tiêu thụ nhiên liệu hằng năm từ 1.000 TOE trở lên;
Tòa nhà thương mại có tổng tiêu thụ năng lượng hằng năm từ 1.000 TOE trở lên
Cơ sở xử lý chất thải rắn có công suất hoạt động hằng năm từ 65.000 tấn trở lên

Mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) bao gồm mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho các lĩnh vực năng lượng, nông nghiệp, sử dụng đất và lâm nghiệp, quản lý chất thải, các quá trình công nghiệp phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế -xã hội của đất nước và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Cam kết của Việt Nam về biến đổi khí nhà kính và lộ trình tiến tới Net Zero 2050

Tại Hội nghị thượng đỉnh COP26, Việt Nam đã cam kết đưa phát thải ròng về “0” (Net Zero) vào năm 2050, cam kết này đã phát đi tín hiệu mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế. Qua đó, khai thông cơ hội cho quốc gia tận dụng sự dịch chuyển của nguồn tài chính toàn cầu cho phát triển ít phát thải, thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu…

Dịch vụ Tư vấn Kiểm kê Khí nhà kính tại CIC

Với kinh nghiệm hơn 35 năm và là đối tác của nhiều hãng công nghệ hàng đầu, CIC cung cấp dịch vụ tư vấn kiểm kê KNK toàn diện, giúp doanh nghiệp thực hiện mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Tư vấn chuyên sâu: Đội ngũ chuyên gia của CIC sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp trong suốt quá trình, từ khâu xác định phạm vi đến khi hoàn thành báo cáo.
Công nghệ hiện đại: Chúng tôi ứng dụng các phần mềm tiên tiến như Carbon Cage của hãng Metsims để đảm bảo quá trình kiểm kê và theo dõi phát thải được thực hiện một cách chính xác, hiệu quả.
Giải pháp toàn diện: Ngoài kiểm kê KNK, CIC còn cung cấp các giải pháp hỗ trợ giảm phát thải như tư vấn Đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA), Tuyên bố sản phẩm môi trường (EPD), và kết nối với thị trường tín chỉ carbon, Tư vấn nhãn xanh sản phẩm, Tư vấn Công trình Xanh, Công nghệ giảm phát thải, Thu hồi, sử dụng, lưu trữ CO2.

Dự án CIC đã thực hiện

Tư vấn kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở cho Nhà máy điện Diesel Phú Qúy – Điện lực Bình Thuận
Tư vấn kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở cho Công ty CP Gang Thép Thái Nguyên (TISCO)
Triển khai dịch vụ tư vấn kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở cho Công ty Xi măng VICEM Hoàng Thạch
Triển khai dịch vụ tư vấn kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở cho Công ty Xi măng Bỉm Sơn
Cung cấp dịch vụ tư vấn kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở cho Xi măng Cẩm Phả
Công ty CP Thép Việt Ý – Thẩm định báo cáo Kiểm kê KNK cấp cơ sở
Kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở cho Nhà máy Xi măng Thăng Long
Tư vấn lập báo cáo kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở năm 2024 cho Nhà máy thép Kyoei
Kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở cho Xi măng VICEM Hạ Long
Kiểm kê khí nhà kính cho Nhà máy xi măng VICEM Bút Sơn
Kiểm kê khí nhà kính cho Xi măng Tân Thắng
Tư vấn LCA và EPD cho Xi măng Chinfon