Tin chuyên ngành & Tin chung 05/03/2025

ESG là gì? Vì sao ESG trở thành yếu tố quyết định thành công của doanh nghiệp?

ESG (tên đầy đủ là Environmental- Môi trường, Social- Xã hội, and Governance- Quản trị doanh nghiệp) bộ 3 tiêu chuẩn để đo lường những yếu tố liên quan đến định hướng, hoạt động phát triển bền vững của doanh nghiệp.

ESG là gì?

ESG (Environmental, Social, and Governance) là bộ tiêu chí đánh giá mức độ cam kết của doanh nghiệp đối với môi trường, xã hội và quản trị. Đây không chỉ là một xu hướng mà đã trở thành tiêu chuẩn quan trọng giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, thu hút đầu tư và đáp ứng các yêu cầu pháp lý ngày càng khắt khe trên toàn cầu.

Nguồn gốc và sự phát triển của ESG

Khái niệm ESG xuất hiện vào đầu những năm 2000 khi các tổ chức tài chính và chính phủ nhận ra rằng lợi nhuận không còn là yếu tố duy nhất để đánh giá một doanh nghiệp.

Năm 2004, Liên Hợp Quốc công bố báo cáo “Who Cares Wins”, nhấn mạnh sự cần thiết của ESG trong hoạt động đầu tư.
Năm 2006, Liên Hợp Quốc tiếp tục giới thiệu Nguyên tắc Đầu tư có Trách nhiệm (PRI), giúp ESG trở thành một chuẩn mực quốc tế trong lĩnh vực tài chính.
Từ 2015 đến nay, ESG phát triển mạnh mẽ với sự tham gia của các tập đoàn lớn, các quỹ đầu tư và chính phủ trên toàn cầu. Các quy định bắt buộc về ESG đang dần được áp dụng tại nhiều quốc gia.

Ba trụ cột chính của ESG

Environmental (Môi trường)

Yếu tố môi trường đánh giá cách doanh nghiệp tác động và quản lý tài nguyên thiên nhiên. Các tiêu chí chính bao gồm:

Khí thải và biến đổi khí hậu: Giảm thiểu khí thải nhà kính, trung hòa carbon (Net Zero).
Sử dụng tài nguyên: Tiết kiệm năng lượng, quản lý nước, tối ưu hóa sử dụng tài nguyên thiên nhiên.
Quản lý chất thải: Tái chế, giảm thiểu rác thải, xử lý chất thải nguy hại.
Bảo vệ đa dạng sinh học: Giảm tác động đến hệ sinh thái, bảo tồn thiên nhiên.

Social (Xã hội)

Trụ cột này đánh giá mối quan hệ của doanh nghiệp với nhân viên, khách hàng và cộng đồng:

Điều kiện làm việc: Lương thưởng, phúc lợi, môi trường làm việc an toàn.
Bình đẳng và đa dạng: Chính sách chống phân biệt đối xử, thúc đẩy bình đẳng giới.
Quyền con người: Tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế.
Trách nhiệm xã hội: Đóng góp cho cộng đồng thông qua các hoạt động CSR (Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp).

Governance (Quản trị)

Quản trị doanh nghiệp đề cập đến cách doanh nghiệp điều hành, ra quyết định và tuân thủ pháp luật:

Minh bạch và trách nhiệm giải trình: Báo cáo tài chính rõ ràng, công khai thông tin.
Cơ cấu lãnh đạo: Đảm bảo hội đồng quản trị có đủ năng lực và không có xung đột lợi ích.
Chính sách chống tham nhũng: Quy trình quản lý rủi ro, tuân thủ quy định chống hối lộ.

Vì sao ESG trở thành yếu tố quyết định thành công của doanh nghiệp?

Việc triển khai ESG không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng quy định mà còn tạo giá trị dài hạn, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Thực trạng các doanh nghiệp hiện nay đang triển khai ESG:

80% các công ty lớn nhất thế giới đã báo cáo ESG.
96% doanh nghiệp G250 có báo cáo phát triển bền vững.
68% doanh nghiệp N100 sử dụng tiêu chuẩn GRI.
Chứng nhận ESG có hiệu lực từ 1-3 năm và cần đánh giá lại định kỳ.

Dưới đây là 5 lợi ích mà ESG mang lại cho các doanh nghiệp:

Tăng khả năng thu hút vốn đầu tư

Các nhà đầu tư đang ưu tiên rót vốn vào doanh nghiệp có chiến lược ESG rõ ràng. Theo PwC, tài sản quản lý liên quan đến ESG có thể đạt 33,9 nghìn tỷ USD vào năm 2026, chiếm 21,5% tổng tài sản toàn cầu.

Đáp ứng các quy định pháp lý

Nhiều quốc gia đã đưa ESG vào luật:

Liên minh Châu Âu (EU): Áp dụng Quy định Báo cáo Doanh nghiệp Bền vững (CSRD).
Hoa Kỳ: Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) yêu cầu báo cáo khí thải carbon.
Việt Nam: Đang xây dựng bộ tiêu chuẩn ESG cho doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán.

Cải thiện hiệu quả hoạt động và giảm chi phí

Áp dụng ESG giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí dài hạn thông qua:

Giảm tiêu thụ năng lượng và tài nguyên.
Tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm lãng phí.
Quản lý rủi ro hiệu quả hơn, tránh các khoản phạt do vi phạm môi trường.

Tăng uy tín thương hiệu và lòng trung thành của khách hàng

Theo Nielsen, 80% người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm từ doanh nghiệp có cam kết ESG. Điều này giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị phần.

Thu hút và giữ chân nhân tài

Một môi trường làm việc tuân thủ ESG giúp nhân viên cảm thấy gắn bó hơn với doanh nghiệp. Chính sách bình đẳng và cơ hội phát triển là yếu tố quan trọng để thu hút nhân tài.

Xu hướng ESG trong tương lai

Chuyển đổi xanh và Net Zero

Các doanh nghiệp ngày càng hướng tới Net Zero – giảm phát thải carbon xuống mức bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết của nhiều quốc gia.

Công nghệ và dữ liệu trong ESG

Trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain đang được ứng dụng trong báo cáo ESG để đảm bảo tính minh bạch và chính xác.

Kinh tế tuần hoàn

Mô hình kinh tế tuần hoàn (Circular Economy) giúp doanh nghiệp tối ưu hóa tài nguyên và giảm lãng phí, hướng tới sự phát triển bền vững hơn.

Mức độ tuân thủ ESG trở thành điều kiện kinh doanh

Các tập đoàn đa quốc gia đang yêu cầu nhà cung ứng phải đáp ứng tiêu chuẩn ESG. Đây là yếu tố bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các bước lập chiến lược ESG

Ủy ban Châu Âu (EC) khuyến nghị 8 bước quan trọng để xây dựng một chiến lược ESG hiệu quả:

Hoạch định: Xác định chiến lược ESG phù hợp với chiến lược kinh doanh, dựa trên các khung tiêu chuẩn như SDGs, SASB, và Nguyên tắc của Liên Hợp Quốc.
Nghiên cứu tác động: Đánh giá ảnh hưởng của doanh nghiệp lên môi trường, cộng đồng và nhân viên để xác định rủi ro cần quản lý.
Đánh giá tính trọng yếu: Xác định các vấn đề ESG quan trọng nhất đối với doanh nghiệp và các bên liên quan như nhà đầu tư, khách hàng, cộng đồng.
Xác định điểm khởi đầu: Đo lường hiện trạng ESG của doanh nghiệp và so sánh với đối thủ để đánh giá mức độ trưởng thành.
Đặt mục tiêu ESG: Thiết lập các mục tiêu cụ thể như giảm phát thải carbon, cải thiện điều kiện lao động, tăng tính minh bạch trong quản trị.
Tạo kế hoạch ESG: Xây dựng lộ trình thực hiện với mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, phân chia nhiệm vụ theo giai đoạn.
Triển khai và đo lường: Thực hiện chiến lược, theo dõi tiến độ bằng các chỉ số KPI, thu thập dữ liệu và đánh giá hiệu quả ESG.
Công bố báo cáo ESG định kỳ: Báo cáo hàng năm về tiến trình ESG theo các tiêu chuẩn quốc tế (GRI, SASB, TCFD), sử dụng website, truyền thông để minh bạch thông tin.

Quy trình lập báo cáo ESG

Việc lập báo cáo ESG giúp doanh nghiệp minh bạch hóa các hoạt động bền vững và tăng giá trị đối với các bên liên quan. Dưới đây là ba bước chính để lập báo cáo ESG hiệu quả:

1. Chọn khung báo cáo ESG

Do chưa có tiêu chuẩn ESG thống nhất, doanh nghiệp cần chọn khung phù hợp với lĩnh vực hoạt động và đối tượng mục tiêu, bao gồm:

GRI (Global Reporting Initiative) – phổ biến nhất, áp dụng đa ngành.
SASB (Sustainability Accounting Standards Board) – tập trung vào các chỉ số tài chính bền vững.
GHG Protocol – tiêu chuẩn kiểm kê phát thải khí nhà kính.
IFRS Sustainability Disclosure Standards – chuẩn báo cáo tài chính bền vững.

2. Xây dựng báo cáo

Xác định nội dung báo cáo: Xây dựng bản phác thảo dựa trên các trụ cột ESG hoặc vấn đề trọng yếu của doanh nghiệp.
Thu thập dữ liệu: Hợp tác giữa bộ phận ESG, tài chính và các bên liên quan để đảm bảo thông tin chính xác, có thể sử dụng kiểm toán nội bộ hoặc phần mềm hỗ trợ.
Hoàn chỉnh báo cáo: Trình bày rõ ràng chiến lược, chính sách và hiệu quả ESG. Báo cáo nên được thiết kế trực quan với biểu đồ, bảng số liệu để tăng tính minh bạch.

3. Xác minh và công bố

Xác minh bởi bên thứ ba để tăng độ tin cậy (GRI khuyến nghị). Một số tổ chức như CDP, S&P Dow Jones Sustainability Index thực hiện đánh giá, xếp hạng ESG của doanh nghiệp.
Công bố báo cáo trên website doanh nghiệp, báo cáo thường niên hoặc các kênh truyền thông để đảm bảo tiếp cận rộng rãi.

Lập báo cáo ESG tại Việt Nam

Doanh nghiệp con của tập đoàn quốc tế có thể lập báo cáo riêng hoặc đóng góp dữ liệu vào báo cáo toàn cầu.
Doanh nghiệp nội địa có thể thuê đơn vị tư vấn để hỗ trợ đo lường, xây dựng và xác minh báo cáo ESG theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Báo cáo ESG không bắt buộc nhưng ngày càng quan trọng để doanh nghiệp nâng cao uy tín, thu hút đầu tư và đảm bảo phát triển bền vững.

ESG không còn là lựa chọn mà đã trở thành tiêu chuẩn bắt buộc đối với doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững. Việc triển khai ESG giúp doanh nghiệp thu hút đầu tư, đáp ứng quy định pháp lý, giảm chi phí vận hành, nâng cao uy tín thương hiệu và tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Áp dụng ESG ngay hôm nay chính là chìa khóa để doanh nghiệp phát triển bền vững trong tương lai!